Welcome to our exploration of the fascinating world of counting numbers in Sanskrit!
Let’s learn how to count numbers from 1 to 100 and beyond in Sanskrit.
Do note that in Sanskrit, we have three different words for numbers 1, 2, 3, and 4 depending on the gender of the word used with the number. For 5 onwards, the same word is used in all genders.
हम 1 से 100 तक की गिनती संस्कृत में सीखेंगे। साथ में 100 से आगे की संख्या संस्कृत में कैसे बनाते हैं, वह भी सीखेंगे।
संस्कृत में 1, 2, 3 और 4 के लिये तीनों लिंगों में अलग रूप होते हैं। 5 के बाद की संख्याओं के लिए तीनों लिंगों में एक ही रूप होता है।
उदाहरण:-
एकः बालकः क्रीडति। एका बालिका विद्यालयं गच्छति। एकं फलं नष्टम् अस्ति।
द्वौ बालकौ धावतः। द्वे बालिके पठतः। मह्यं द्वे पत्रे आगते।
संख्यावाचकशब्दाः (1 to 100)
First, let’s see what numbers 1 to 50 are called in Sanskrit.
| Number | Sanskrit | |
| 1 | एकः, एका, एकम् | पुल्लिँग, स्त्रीलिंग, नपुंसकलिंग |
| 2 | द्वौ, द्वे, द्वे | |
| 3 | त्रयः, तिस्रः, त्रीणि | |
| 4 | चत्वारः, चतस्रः, चत्वारि | |
| 5 | पञ्च | |
| 6 | षट् | |
| 7 | सप्त | |
| 8 | अष्ट/अष्टौ | |
| 9 | नव | |
| 10 | दश | |
| 11 | एकादश | |
| 12 | द्वादश | |
| 13 | त्रयोदश | |
| 14 | चतुर्दश | |
| 15 | पञ्चदश | |
| 16 | षोडश | |
| 17 | सप्तदश | |
| 18 | अष्टादश | |
| 19 | नवदश/एकोनविंशतिः/ऊनविंशतिः | |
| 20 | विंशतिः | |
| 21 | एकविंशतिः | |
| 22 | द्वाविंशतिः | |
| 23 | त्रयोविंशतिः | |
| 24 | चतुर्विंशतिः | |
| 25 | पञ्चविंशतिः | |
| 26 | षड्विंशतिः | |
| 27 | सप्तविंशतिः | |
| 28 | अष्टाविंशतिः | |
| 29 | नवविंशतिः/एकोनत्रिंशत् | |
| 30 | त्रिंशत् | |
| 31 | एकत्रिंशत् | |
| 32 | द्वात्रिंशत् | |
| 33 | त्रयस्त्रिंशत् | |
| 34 | चतुस्त्रिन्शत् | |
| 35 | पञ्चत्रिंशत् | |
| 36 | षट्त्रिंशत् | |
| 37 | सप्तत्रिंशत् | |
| 38 | अष्टात्रिंशत् | |
| 39 | नवत्रिंशत्/एकोनचत्वारिंशत् | |
| 40 | चत्वारिंशत् | |
| 41 | एकचत्वारिंशत् | |
| 42 | द्विचत्वारिंशत् | |
| 43 | त्रिचत्वारिंशत्/त्रयश्चत्वारिंशत् | |
| 44 | चतुश्चत्वारिंशत् | |
| 45 | पञ्चचत्वारिंशत् | |
| 46 | षट्चत्वारिंशत् | |
| 47 | सप्तचत्वारिंशत् | |
| 48 | अष्टचत्वारिंशत्/अष्टाचत्वारिंशत् | |
| 49 | नवचत्वारिंशत्/एकोनपञ्चाशत् | |
| 50 | पञ्चाशत् |
Now we will see numbers 51 to 100 in Sanskrit.
| Number | Sanskrit |
| 51 | एकपञ्चाशत् |
| 52 | द्विपञ्चाशत्/द्वापञ्चाशत् |
| 53 | त्रिपञ्चाशत्/त्रयःपञ्चाशत् |
| 54 | चतुःपञ्चाशत् |
| 55 | पञ्चपञ्चाशत् |
| 56 | षट्पञ्चाशत् |
| 57 | सप्तपञ्चाशत् |
| 58 | अष्टपञ्चाशत्/अष्टापञ्चाशत् |
| 59 | नवपञ्चाशत्/एकोनषष्टिः |
| 60 | षष्टिः |
| 61 | एकषष्टिः |
| 62 | द्विषष्टिः/द्वाषष्टिः |
| 63 | त्रिषष्टिः/त्रयष्षष्टिः |
| 64 | चतुष्षष्टिः |
| 65 | पञ्चषष्टिः |
| 66 | षट्षष्टिः |
| 67 | सप्तषष्टिः |
| 68 | अष्टषष्टिः/अष्टाषष्टिः |
| 69 | नवषष्टिः/एकोनसप्ततिः |
| 70 | सप्ततिः |
| 71 | एकसप्ततिः |
| 72 | द्विसप्ततिः/द्वासप्ततिः |
| 73 | त्रिसप्ततिः/त्रयस्सप्ततिः |
| 74 | चतुस्सप्ततिः |
| 75 | पञ्चसप्ततिः |
| 76 | षट्सप्ततिः |
| 77 | सप्तसप्ततिः |
| 78 | अष्टसप्ततिः/अष्टासप्ततिः |
| 79 | नवसप्ततिः/एकोनाशीतिः |
| 80 | अशीतिः |
| 81 | एकाशीतिः |
| 82 | द्वयशीतिः |
| 83 | त्र्यशीतिः |
| 84 | चतुरशीतिः |
| 85 | पन्चाशीतिः |
| 86 | षडशीतिः |
| 87 | सप्ताशीतिः |
| 88 | अष्टाशीतिः |
| 89 | नवाशीतिः/एकोननवतिः |
| 90 | नवतिः |
| 91 | एकनवतिः |
| 92 | द्विनवतिः/द्वानवतिः |
| 93 | त्रिनवतिः/त्रयोनवतिः |
| 94 | चतुर्नवतिः |
| 95 | पञ्चनवतिः |
| 96 | षण्णवतिः |
| 97 | सप्तनवतिः |
| 98 | अष्टनवतिः/अष्टानवतिः |
| 99 | नवनवतिः/एकोनशतम् |
| 100 | शतम् |
संख्यावाचकशब्दाः (100 से आगे की संख्या)
101 – एकाधिकं शतम्
102 – द्वयधिकं शतम्
200 – द्विशती, शतद्वयम्
300 – त्रिशती, शतत्रयम्
400 – चतुःशती
500 – पञ्चशती
600 – षट्शती
700 – सप्तशती
1 हजार – सहस्रम्
10 हजार – अयुतम्
1 लाख – लक्षम्
10 लाख – नियुतम्, प्रयुतम्
1 करोड़ – कोटिः
10 करोड़ – दश कोटिः
1 अरब – अर्बुदम्
पूरणवाचकशब्दाः (क्रम संख्या - Sequence Number/Ordinal numerals)
क्रम संख्या | पुल्लिङ्ग | स्त्रीलिङ्ग | नपुंसकलिङ्ग | संख्या (for reference) |
1st/पहला | प्रथमः | प्रथमा | प्रथमम् | एकम् |
2nd/दूसरा | द्वितीयः | द्वितीया | द्वितीयम् | द्वे |
3rd/तीसरा | तृतीयः | तृतीया | तृतीयम् | त्रीणि |
4th/चौथा | चतुर्थः | चतुर्थी | चतुर्थम् | चत्वारि |
5th/पाँचवां | पञ्चमः | पञ्चमी | पञ्चमम् | पञ्च |
6th/छठा | षष्ठः | षष्ठी | षष्ठम् | षट् |
7th/सातवां | सप्तमः | सप्तमी | सप्तमम् | सप्त |
8th/आठवां | अष्टमः | अष्टमी | अष्टमम् | अष्ट |
9th/नवां | नवमः | नवमी | नवमम् | नव |
10th/दसवां | दशमः | दशमी | दशमम् | दश |
11th | एकादशः | एकादशी | एकादशम् | एकादश |
12th | द्वादशः | द्वादशी | द्वादशम् | द्वादश |
13th | त्रयोदशः | त्रयोदशी | त्रयोदशम् | त्रयोदश |
14th | चतुर्दशः | चतुर्दशी | चतुर्दशम् | चतुर्दश |
15th | पञ्चदशः | पञ्चदशी | पञ्चदशम् | पञ्चदश |
16th | षोडशः | षोडशी | षोडशम् | षोडश |
17th | सप्तदशः | सप्तदशी | सप्तदशम् | सप्तदश |
18th | अष्टादशः | अष्टादशी | अष्टादशम् | अष्टादश |
19th | नवदशः | नवदशी | नवदशम् | नवदश |
20th | विंशतितमः | विंशतितमी | विंशतितमम् | विंशतिः |
21st | एकविंशतितमः | एकविंशतितमी | एकविंशतितमम् | एकविंशतिः |
30th | त्रिंशत्तमः | त्रिंशत्तमी | त्रिंशत्तमम् | त्रिंशत् |
40th | चत्वारिंशत्तमः | चत्वारिंशत्तमी | चत्वारिंशत्तमम् | चत्वारिंशत् |
92nd | द्विनवतितमः | द्विनवतितमी | द्विनवतितमम् | द्विनवतिः |
100th | शततमः | शततमी | शततमम् | शतम् |
स्मरन्तु: विंशतिः (बीस) के बाद वाली संख्याओं के पूरणवाचक शब्दों को बनाने के लिए संख्यावाचक शब्द के बाद तमः, तमी, तमम् ये शब्द जोड़ने होते हैं।
Some Frequently Asked Questions and their Answers:-
Q1: Do the numbers change the forms as per vibhakti in Sanskrit?
A: Yes, the numbers 1 to 19 decline as per vibhaktis. However, the numbers 20 to 99 are always in stree linga (feminine gender) and they don’t decline as per vibhakti.
Q2: Do the numbers change the forms as per linga (gender) in Sanskrit?
A: Yes, the numbers 1, 2, 3 and 4 change the forms as per linga (gender) in Sanskrit. However, the numbers 5 and above have the same form in three lingas (genders).
Q3. How do you write 1000 in Sanskrit?
Ans. In Sanskrit, 1000 is written as ” सहस्रम्” (sahasram).
Q4. How do you count up to 10000 in Sanskrit?
Ans. Counting up to 10000 in Sanskrit involves using place values and combining terms. For example:
– 1000: सहस्रम् (sahasram)
– 2000: द्विसहस्रम् (dvisahasram)
– 5000: पञ्चसहस्रम् (pañcasahasram)
– 10000: दशसहस्रम् (daśasahasram)
Q5. What is Ten thousand (10000) called in Sanskrit?
A: दशसहस्रम् / अयुतम् (daśasahasram / ayutam)
Q6: What is One lakh (100000) called in Sanskrit?
A: लक्षम् (lakṣam)
Q7: What is Ten lakhs or One million (1000000) called in Sanskrit?
A: नियुतम् / प्रयुतम् (niyutam / prayutam)
Q8: What is One Crore or Ten million (10000000) called in Sanskrit?
A: कोटिः (koṭiḥ)
Q9: What is Ten Crores or Hundred million (100000000) called in Sanskrit?
A: दश कोटिः (daśa koṭiḥ)
Q10: What is One Arab (100 Crores) or One billion (1000000000) called in Sanskrit?
A: अर्बुदम् (arbudam)
Suggested Read: Common Fruit names in Sanskrit
One thought on “How to count in Sanskrit up to 100 and more | संस्कृत में गिनती”